مراحل تحقیقات بازار
در مقاله‌ی تحقیقات بازار مفصلاْ به این مبحث و اهمیت آن پرداخته‌ایم. در این مقاله قصد داریم به مراحل انجام این تحقیقات و روش‌های آن بپردازیم. برخلاف آنچه برخی صاحبان کسب و کار تصور می‌کنند که انجام تحقیقات بازار پروسه‌اي پیچیده است، انجام این تحقیقات در اکثر مواقع تنها نیازمند مقداری خلاقیت و رعایت برخی اصول اولیه می‌باشد.
روش‌های تحقیقات بازار:
روش‌های انجام تحقیقات بازار را می‌توان در قالب ۴ دسته‌ی کلی بررسی نمود که هر کدام از این روش‌ها، اطلاعات منحصر به فردی در اختیارمان قرار می‌دهند.
۱. تحقیقات اولیه:
انجام تحقیقات اولیه توسط گروهی از افراد در سازمان که برای انجام همین امر تعیین شده‌اند انجام می‌شود. این تحقیقات منحصر به فردند و به هر کسب و کار، برای بازار هدف مربوط به خودش اطلاعات لازم را ارائه می‌کند. انجام تحقیقات اولیه توسط طراحی پرسشنامه‌های لازم و نظرسنجی در این زمینه صورت می‌گیرد و در تدوین استراتژی‌های سازمانی و کسب و کار تاثیرگذار خواهد بود.
۲. تحقیقات ثانویه:
اینگونه تحقیقات برخلاف گروه قبل بصورت غیرمستقیم انجام می‌شوند. یعنی با استفاده از تحقیقات، مقالات و گزارش‌های صورت گرفته توسط سایر کسب و کارها، اطلاعاتی در رابطه با بازار هدف، رقبا و چالش‌های احتمالی کسب می‌کنیم.
۳. روش‌های کمی:
در این روش، با استفاده از آمار و ارقام که ناشی از بررسی پرسشنامه‌هاست به اطلاعاتی در زمینه‌ی بازار دست می‌یابیم. البته متاسفانه کسب اطلاعات از این روش، به میزان کافی نخواهد بود.
۴. روش‌های کیفی:
در روش کیفی به چرایی و علت رفتار مشتریان دست می‌یابیم. در واقع استفاده از این روش، شیوه‌ای است برای فهمیدن علت اینکه چرا مشتریان برند ما را انتخاب کرده‌اند، یا چرا ما را انتخاب نکرده‌اند، میزان رضایت یا عدم رضایت آنان را متوجه خواهیم شد و بطور کلی شناخت نسبی نسبت به مشتریان و نیاز بازار هدف کسب می‌نماییم.
مراحل تحقیقات بازار:
۱. مشخص کردن بازار هدف:
برای تعیین بازار هدف ابتدا لازم است محیطی که در آن قصد انجام تحقیقات را داریم مشخص نماییم. این کار نیز نیازمند بررسی و شناخت مشتریان هدف است. برای این منظور نیز بایستی به بررسی جنسیت، سن، محدوده‌ی سنی و سایر ویژگی‌های شخصیتی مشتریان هذف خود بپردازیم.
۲. ارتباط با مشتریان هدف:
بعد از آشنایی با مشتریان هدف باید بتوانیم با آنان در تعامل باشیم. اگر کسب و کارمان دارای سابقه بوده و مشتریانی نیز داشته‌ایم، پیدا کردن و تعامل با آنان راحت‌‌تر است. اما برقراری ارتباط با مشتریان در ابتدای کسب و کار نیازمند استفاده از ساز و کارهای دیگری است.
برای این منظور می‌توانیم از روش‌های زیر استفاده نماییم:
ایجاد باشگاه مشتریان
انجام مصاحبه تلفنی
تدوین و استفاده از فرم‌های رضایت مشتری
تدوین پرسشنامه
۳. تهیه‌ی پرسشنامه:
تدوین پرسشنامه از موثرترین روش‌های دست‌یابی به اطلاعات مهم و کاربردی در زمینه‌ی خدمات‌رسانی کسب و کار ما ارائه خواهد بود. هدف از تدوین پرسشنامه می‌تواند مواردی از قبیل آگاهی از برند، کیفیت محصولات، سلیقه‌ي مشتریان، قیمت‌گذاری و… باشد.
از سری ویژگی‌های یک پرسشنامه‌ی مفید و کاربردی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سوالات مختصر و در عین حال در برگیرنده‌ی اطلاعات کامل و مفید باشد.
سوالات واضح و شفاف باشند.
طراحی سوالات به شکل هدفمند بوده و به توانمندی‌های سازمان اضافه نماید.
به ویژگی یا بخشهای خاص و مشخصی مربوط باشد و صرفا نگاهی کلی به قابلیت‌ها و بخشهای مختلف سازمان ارائه ننماید.
۴. تحقیق درباره‌ی رقبا:
انجام تحقیقات درباره‌ی رقبا از آن جهت که منبع کامل و موثقی در رابطه با آن وجود ندارد، به مراتب دشوارتر خواهد بود. ضمن اینکه به دلیل رعایت حریم خصوصی کسب و کارها، از حساسیت‌های بیشتری نیز برخوردار است. بطور کلی انجام تحقیق درباره‌ی رقبا با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، بررسی میزان سهم آنان در بازار، پرس و جو از مشتریانشان امکان پذیر است.
۵. تجزیه و تحلیل داده‌ها:
تجزیه و تحلیل داده‌ها بعد از تکمیل تحقیقات و پرشسنامه‌ها، به دو روش کمی و کیفی انجام می‌شود.
۶. نتیجه گیری:
پس از انجام فرآیند تحقیقات و تجزیه و تحلیل داده‌هایی که در طی این فرآیند به دست آمده، به نتیجه گیری از یافته‌ها می‌پردازیم. برای نتیجه گیری ابتدا داده‌ها را دسته بندی و سپس به کمک مشاوران مجموعه، نتایج حاصل از آن را در ابعاد مختلف سازمان بکار می‌بریم.
خلاصه مقاله:
تحقیقات بازار سلسله اقداماتی برای شناخت عمیق‌تر بازار رقابتی موجود است. درصورتی که مراحل تحقیقات بازار طبق اصول مسلم و دقیق انجام شود، از آثار و نتایج حاصل از آن می‌توان بهترین استراتژی را برای کسب و کار تدوین نمود. همچنین نتایج حاصل از آن کمک می‌کند اقدامات سودآوری در زمینه‌ی کسب و کار انجام داده و از انجام اقدامات و تصمیم‌گیری‌های مضر اجتناب کنیم.
