تعیین دادگاه صالح در قراردادهای بین‌المللی
تعیین دادگاه صالح در رابطه با اختلافات ناشی از قراردادهای بین‌المللی آنجایی مصداق پیدا می‌کند که در حین اجرای قرارداد و یا در تقسیر صحیح آن دچار اختلاف و تناقض می‌شویم. اهمیت تعیین دادگاه صالح از این بابت است که در این قبیل قراردادها طرفین از دو کشور متفاوت با حقوق داخلی متفاوت حضور دارند و حتی این امکان نیز وجود دارد که محل اجرای قرارداد نیز متفاوت از کشور متبوع طرفین قرارداد باشد. لذا تعیین دادگاه صالح و قانون حاکم بر حل و فصل اختلافات قراردادی در ضمن قرارداد امری ضروری و اجتناب ناپذیر بنظر می‌رسد. همچنین برای خواندن مقاله‌های بیشتر در مورد تجارت می‌توانیم به صفحه بلاگ مراجعه کنید.
دادگاه صالح در رسیدگی به اختلافات در حوزه تجارت بین‌الملل:
برخلاف دعاوی بین‌المللی که برای آنها دادگاه مشخص و خاصی در سطح بین‌الملل تشکیل شده مانند دیوان بین‌المللی دادگستری، در حوزه دعاوی تجاری بین‌المللی، دادگاه معینی برای رسیدگی به این قبیل دعاوی نداریم. بنابراین طرفین دو راه بیشتر در اختیار ندارند:
یا با توافق یکدیگر در ضمن قرارداد، دادگاه صالح را انتخاب نمایند. این دادگاه صالح می‌تواند دادگاه ملی دولت متبوع هر یک از طرفین و یا دولت ثالثی باشد که موضوع قرارداد در آنجا قابل انجام است.
یا به روش‌های جایگزین در حل و فصل اختلافاتشان روی آورند.
لازم به ذکر است تنها نهاد رسیدگی کننده به اختلافات تجاری در عرصه بین‌الملل، سازمان تجارت جهانی است. البته نکته قابل تامل در این مورد این است که این سازمان تنها به حل و فصل دعاوی و اختلافات اعضای عضو خود می‌پردازد؛ و نه سایر تجار و بازرگانان.
قراردادهای تجاری بین‌المللی بین ایران و کشور خارجی دیگر:
درصورت انعقاد قرارداد بین‌المللی که یکی از ظرفین آن ایران باشد، ۴ حالت قابل تصور است:
۱. محل انعقاد قرارداد ایران است:
در این حالت مطابق با ماده 968 قانون مدنی، رسیدگی به اختلافات ناشی از قرارداد الزاما با دادگاه‌های داخلی ایران خواهد بود.
۲. طرفین بر صلاحیت دادگاه‌ها و قوانین داخلی ایران توافق کرده باشند:
در این حالت نیز صلاحیت رسیدگی با دادگاه‌های ایران خواهد لود مگر اینکه قانون محل انعقاد قرارداد طور دیگری مقرر کرده باشد.
۳. طرفین بر صلاحیت دادگاه و قوانین دولت دیگری غیر از ایران توافق کرده باشند:
که در این حالت اصل بر عدم صلاحیت محاکم ایران خواهد بود. مگر اینکه با توافق ثانویه، ایران را برای رسیدگی به اختلافات فی‌مابین خود برگزیده باشند.
4. فقط بر حاکمیت قانون کشور دیگری توافق صورت گرفته باشد:
که در این حالت محاکم ایران با درخواست طرفین، صالح به رسیدگی خواهند بود. مشروط بر اینکه در صدور رای خود، قانون دولت مورد توافق را مدنظر قرار دهند.
مقالات مرتبط: قرارداد تجاری بین المللی
روش‌های جایگزین رسیدگی در محاکم:
در روش‌های جایگزین ما با تیم رسیدگی کننده تحت عنوان محاکم دادگستری سر و کار نداریم. مقام رسیدگی کننده به اختلافات در این روش‌ها، اشخاص حقیقی هستند که بعنوان ثالث به دعاوی و اختلافات موجود ورود می‌کنند. از اقسام این روش‌ها می‌توان به داوری، میانجیگری، مراجعه به کارشناس و اهل خبره اشاره کرد.
مراجعه به داوری:
امروزه یکی از پر طرفدارترین روش‌های حل اختلاف در حوزه‌ی دعاوی تجاری بین‌المللی، مراجعه به مراجع داوری است. در مقاله‌ی داوری تجاری بین‌المللی به تفصیل، امر داوری در اختلافات تجاری بین المللی را بیان نموده‌ایم. در اینجا به اختصار توضیحات و مزایای استفاده از این روش را بیان می‌کنیم.
از سری دلایل محبوبیت امر داوری میان تجار بین‌الملل می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- تسریع در رسیدگی
- تخصص در امر داوری، به ویژه در حوزه‌ی تجارت بین‌الملل
- محرمانه بودن رسیدگی
- کم هزینه بودن
مقالات مرتبط: زبان انگلیسی تجاری
کلام آخر
امروزه با توجه به وقت گیر بودن رسیدگی در محاکم و محدودیت‌های موجود در رسیدگی به این قبیل دعاوی در محاکم داخلی، شیوه‌های جایگزین همچون داوری و میانجیگری ارحجیت یافته است. با این حال نباید از قدرت توافقات ضمن قرارداد غافل شد. اهمیت تعیین مرجع حل اختلاف، دادگاه صالح و قانون حاکم در رسیدگی به اختلافات ناشی از قراردادهای بین‌المللی غیرقابل انکار است. برای دریافت مشاوره با متخصصان سایت یوپرودمی با شماره ۰۹۱۲۰۸۹۶۲۸۹ در تماس باشید.
